Około 2 km na wschód od Gryfowa Śląskiego, opodal znakowanych szlaków turystycznych: żółtego i zielonego, na niewielkim wzgórku wśród pól, stoją dwa mocno zniszczone, kamienne krzyże. Niewiele informacji na ich temat udało mi się zgromadzić, a i te, które posiadam, zawierają niecisłoci. Spośród źrodeł przedwojennych bodaj najpełniej są one opisane przez W. Kudibala (1939). Autor ten zamieszcza dość wierne szkice obu obiektów, podaje wymiary i lokalizację oraz przytacza – za “Heimatbuch des Kreises Lowenberg”- legendę dotyczącą ich genezy. Według tego podania krzyże stoją w miejscu, w którym dwoje młodych, zakochanych w sobie ludzi, popełniło samobójstwo nie mogąc znieć rozłąki, na jaką skazał ich bogaty ojciec dziewczyny w wyniku kłótni o ziemię z ubogim ojcem chłopaka.
Po wojnie przez szereg lat zabytki te uważano za zaginione. Ich lokalizację błędnie przypisywano miastu Gryfów Śląski. Odnalezione zostały kilkadziesiąt lat temu, wówczas przewrócone i połamane. Na początku bieżącego stulecia podjęta została próba naprawy krzyży. Wkopano trzony i ustawiono na nich odłamane elementy – jednak bez scementowania. Uporządkowano również przyległy teren, usuwając przeszkadzające chwasty i krzewy. Stan taki nie trwał długo, gdyż już w roku 2004 krzyże zostały ponownie przewrócone przez nieznanych sprawców. Kolejnej naprawy w dniu 01. 07. 2005r podjęli się Jan Paraniak i autor notatki. Obiekty ustawiono i zespolono przy użyciu mrozoodpornego kleju do ceramiki. Całkowite wymiary krzyży (przed wkopaniem) wg K. Tęczy (1992) to: pierwszy – bez jednego ramienia – 150 x 60 x 26 – 30 cm, drugi – bez obu ramion – 163 x 43 x 26 cm.
Należy mieć nadzieję, że zabytki te przez następne stulecia będą wzbogacać walory historyczne i krajobrazowe okolicy, niezależnie od prawdziwej przyczyny ich powstania, która – być może – nigdy nie zostanie wyjaniona.
Nadesłał: Jerzy Majdan