1) W dniu 06 marca 2006r. będąc w Strzelinie i korzystając z ładnej słonecznej pogody postanowiłem pojechać do wsi Chociwel celem wykonania zdjęć dwu wspaniałych kamiennych krzyży (pojednania). Po przybyciu na miejsce ze zdziwieniem stwierdziłem brak tych krzyży a jedynie wgłębienia w których te obiekty dawnego prawa karnego stały.
Okoliczni mieszkańcy nic nie mogli powiedzieć na temat zaginięcia tych dwu krzyży.
Udałem się do sołtysa wsi Chociwel – Pana Józefa Pecka. Dowiedziałem się od Pani sołtysowej i Pana sołtysa, że w wigilię zostali powiadomieni przez sąsiadów, że jacyś wandale wykopali te dwa krzyże i pomalowali farbami. Prawdopodobnie, na wezwanie któregoś z mieszkańców przyjechała Policja ze Strzelina i po wizji lokalnej spisała nawet notatkę w tym temacie. Pan Józef Pecka (sołtys wsi) nie zgłaszał sprawy profanacji i uszkodzenia tych krzyży do Urzędu Gminy z uwagi na okres świąteczny a z samego początku stycznia pojechał do sanatorium. Po powrocie z sanatorium zapomniał o całej sprawie i dopiero z mojej dzisiejszej relacji dowiedział się, że krzyże te zaginęły.
Poprosiłem Pana sołtysa Józefa Pecka aby natychmiast zgłosił do Urzędu Gminy fakt zaginięcia tych zabytkowych dwu kamiennych krzyży, oraz aby porozmawiał z okolicznymi mieszkańcami wsi czy nie wiedzą cokolwiek na temat zaginięcia krzyży.
Nasuwa się przypuszczenie, że krzyże te zostały skradzione a fakt ich pomalowania mógł być celowy dla zatarcia wizerunku rytów na tych krzyżach dla ułatwienia transportu i utrudnienia identyfikacji zabytków. Na jednym z tych krzyży to nawet były ryty dwu narzędzi zbrodni co jest rzadkością, natomiast na drugim był ryt krzyża.
Udałem się następnie na Komisariat Policji w Strzelinie gdzie zgłosiłem fakt zaginięcia dwu kamiennych krzyży ze wsi Chociwel, stanowiących zabytki dawnego średniowiecznego prawa karnego. W tym temacie spisana została notatka w komisariacie Policji w dniu 06 marca 2006r.
Po powrocie do Wrocławia (około godz. 18.oo) wysłałem do komisariatu w Strzelinie pocztą e-mail 7 zdjęć ujmujących widok tych zaginionych dwu krzyży z różnych kierunków oraz zbliżenia ukazujące między innymi ryty na tych krzyżach.
Równolegle podałem dla Policji krótką informację opisową o tych dwu zaginionych kamiennych krzyżach.
2) W dniu 16 marca 2006r. odwiedziłem w Strzelinie Pana Burmistrza Miasta i Gminy Strzelin Pana Michała Kłodnickiego dziękując za zabezpieczenie dwu uprzednio zaginionych krzyży z rytami ze wsi Chociwel. Krzyże te zostały w ubiegłym roku pod koniec października wykopane i pomalowane farbą przez nieznanych sprawców niewykluczone, że było to działanie przygotowawcze do ich wywiezienia (kradzieży).
Pan M. Kłodnicki jak tylko dowiedział się o tej dewastacji krzyży (niezwłocznie jeszcze w tym samym dniu przed godziną 15.00 zlecił Dyrektorowi Przedsiębiorstwa KOMUS (Panu Krzysztofowi Grill) zabranie i zabezpieczenie przed kradzieżą tych Krzyży. Kilkanaście minut później krzyże zostały zabrane i zdeponowane na strzeżonym zapleczu Urzędu Miasta i Gminy w Strzelinie.
Na przełomie kwietnia maja br. planowane jest ponowne posadowienie tych krzyży w miejscu w którym stały poprzednio (od bardzo dawna).
Podczas spotkania w Strzelinie w obecności m. innymi Pana Michała Kłodnickiego Burmistrza Miasta i Gminy Strzelin, Krzysztofa Grilla i Pana Ryszarda Piestraka Dyrektorów Przedsiębiorstwa KOMUS – omawialiśmy wstępnie zagadnienie konieczności trwałego posadowienia tych zabytkowych krzyży (stanowiących świadectwo dawnego średniowiecznego prawa karnego) aby utrudnić w przyszłości ich dewastację lub kradzież.
Szczegóły będą uzgodnione w oddzielnym terminie. Wykonanie i postawienie ewentualnego małego ogrodzenia wokół tych krzyży wymagać będzie dodatkowych uzgodnień z Zarządem Dróg. Krzyże stały i powinny nadal stać w tym samym miejscu a więc w obrębie tzw. pasa drogi (po lewej stronie drogi przed wjazdem do miejscowości Chociwel od strony Strzelina).
3) Nawiązując do notatek o zaginięciu i następnie odnalezieniu dwu kamiennych krzyży z Chociwel gm. Strzelin z marca 2006r informuję, że w dniu dzisiejszym uczestniczyłem przy ich posadowieniu na poprzednim miejscu we wsi Chociwel.
Krzyże te po ich połamaniu oraz pomalowaniu farbami przez nieznanych sprawców, zostały po ich odnalezieniu poddane renowacji dla usunięcia skutków wandalizmu.
W odniesieniu do jednego krzyża (z rytami mieczy) odnaleziono również dolną część krzyża co umożliwiło jego sklejenie i przywrócenie do pierwotnego stanu. Natomiast nie odnaleziono dolnej części z drugiego krzyża (z rytem krzyża) zatem dorobiono w Zakładzie kamieniarskim Millenium w Strzelinie tę dolną część do tego krzyża co umożliwia w całości wyeksponowanie górnej jego części. Wymiary dolnej części krzyża (dorobionej) wynoszą:
95x35x10 cm. Całość tej dolnej części jest obecnie niewidoczna (zakopana w ziemi) stanowiąc jedynie podstawę dla części górnej.
Wymiary odłamanej dolnej części drugiego krzyża (z rytami mieczy) wynoszą: 97x [95/dół/ i 48 /góra/] x [14/dół/ i 9 /góra/].
Ponieważ w dolnej części odłamanego krzyża widoczny jest fragment rytu jednego z mieczy dlatego zakopano tę część krzyża nieco płycej aby, po sklejeniu obydwu części krzyża widoczne były w całości ryty obydwu mieczy.
Krzyże zostały scalone klejem ze wzmocnieniem stalowymi prętami.
Po posadowieniu krzyży wyrównano teren i ubito piasek przygotowując do wyłożenia kostek brukowych wokół tych krzyży.
Wyłożenie kostek brukowych zostanie wykonane w pierwszych dniach po świętach wielkanocnych.
Aktualne wymiary krzyży wynoszą:
Lewy: 128x655x(9 do 12) cm. Wymiar wysokości krzyża 128 cm jest zarazem wymiarem całkowitym długości tego krzyża. Po włożeniu kostka brukowa wymiar wysokości będzie mniejszy. Ryt krzyża: 122×60 cm.
Prawy: 154x94x(10 do 14) cm. Złamanie krzyża (i jego sklejenie) w odległości 120 cm od góry.
Ryty dwu mieczy o wymiarach:
- lewy: 78x28x8 cm. Długość głowni 54 cm. Głowica rękojeści eliptyczna o osiach 10×8 cm
- prawy: 78x28x8 cm. Długość głowni 52 cm. Głowica rękojeści o średnicy 8 cm.
Posadowienie krzyży wykonywali pracownicy zakładu kamieniarskiego Millenium, Panowie
Dawid i Jerzy Szowara oraz Jerzy Drużka.Prace brukarskie w przyszłym tygodniu ma wykonać Pan Jerzy Drużka. Zakończenie tych prac przedstawię w następnej notatce.
4) Zgodnie z planem miejsce wokół dwu posadowionych kamiennych krzyży wyłożono kostką brukową.
Wyłożenie kostka brukową nieznacznie zmniejszyło wysokość kamiennych krzyży. Aktualnie wymiary tych krzyży wynoszą:
Lewy (z rytem krzyża) 124 x 65 x (9 do 12) cm. Ryt krzyża: 122 x 60 cm.
Prawy (z rytami mieczy) 148 x 94 x (10 do 14) cm. Złamanie krzyża (i jego sklejenie) w odległości 120 cm od góry.
Ryty dwu mieczy o wymiarach:
- lewy: 78x28x8 cm. Długość głowni 54 cm. Głowica rękojeści eliptyczna o osiach 10×8 cm
- prawy: 78x28x8 cm. Długość głowni 52 cm. Głowica rękojeści o średnicy 8 cm.
Stanisław Zobniów