W Grobli w powiecie jaworskim w murze otaczającym kościół p.w. św. Anny znajduje się krzyż kamienny z wyrytym nożem. Według legendy powstanie krzyża związane jest z zabójstwem narzeczonej przez kochanka. Taką właśnie wzmiankę można znaleźć w polskiej literaturze dotyczących Grobli. Analizując jednak dokładnie niemieckie źródła uzyskujemy nieco inna wersję zbrodniczych wydarzeń. Mianowicie narzeczona nie została zabita przez kochanka, ale przez narzeczonego. Niestety brak jakichkolwiek innych informacji, które odsłoniłyby kulisy tej tragedii. Czyżby dramat rozegrał się podczas ceremoni ślubnej (śluby często w średniowieczu odbywały się na schodach kościoła)? Można także zakładać, że krzyż początkowo stał w innym miejscu (zabójstwa dokonano z dala od kościoła), a później gdy obyczaj stawiania krzyży zanikł, umieszczono go w murze cmentarnym. Wspomniane zjawisko zanikania stawiania kamiennych krzyży wiązało się z wydaniem w 1532 roku przez cesarza Karola V nowego kodeks karnego, który to nie uznawał już umów pojednawczych między sprawcą mordu a rodziną ofiary.
Przy krzyżu zamieszczona jest tabliczka informująca o tym, że krzyż stawiany był przez zabójcę na miejscu zbrodni i pochodzi on z XIV- XVI wieku. Raczej mało prawdopodobne, aby krzyż w Grobli pochodził z wieku XIV, gdyż pierwsza wzmianka o Grobli pochodzi z roku 1371, natomiast pierwsze informacje o kościele w tej wsi z roku 1399. Właścicielem wsi wówczas jest rodzina von Schindel (fundatorzy kościoła), która miała ją w swoich rękach aż do XVI wieku.
Na kamiennym krzyżu w Grobli wyryte jest narzędzie zbrodni, którym miał być nóż. Oprócz miecza właśnie nóż lub kord były najczęściej przedstawianymi narzędziami zbrodni. Istnieje jednak jeszcze inna interpretacja, według której wyryte narzędzia to symbol profesji oprawcy. Co ciekawe o nożu przechowywanym w skrzyni ławniczej w oddalonym o zaledwie 1 km od Grobli, Pogwizdowie informuje pastor Berg w XIX wiecznej kronice. Wspomina on o legendzie związanej z nożem, od którego młyn leżący na pograniczu dwóch wsi otrzymał nazwę zbójeckiego młyna (morderca mieszkał młynie?). Czy te dwie wzmianki o krzyżu z wyrytym nożem w Grobli i przechowywanym nożem w Pogwizdowie można łączyć? Pytań oczywiście jest więcej.
Nadesłał: Przemysław Dygas